Analog Müzik

YURT DIŞI PLAK PAZARI ÜZERİNE BİR YAZI: MİTLER VE GERÇEKLER

    Dün bir arkadaşımla sohbet ederken konu buraya gelince, küçük bir yazı yazmanın faydalı olabileceğini düşündüm. Yaklaşık bir yıldır yerli ya da yabancı plakları topluyorum. Bu plakları bazen elden bazen de bu tip İnternet platformlarından alıyorum. Kullanıcılar (zaman zaman haklı olarak) plak fiyatlarının şişirilmesinden şikayetçi olmaktalar ve yurt dışını pazarını iyi bir alternatif olarak görmekteler. Bazı satıcıların anlayışla izah etmeye çalıştıkları bazılarının ise fütursuz bir alaycılıkla yaklaştığı (satıcı arkadaşlar tepki göstermesin, beş parmağın beşi bir değildir neticede) bu konuyu kendi deneyimimle açıklamaya çalışacağım.

Almanya'da Plaklar 1 Euro mudur? Bit Pazarında Uygun Plak Bulunur mu?

        Bu iddia tam olarak doğru ya da yanlış değildir. Bit pazarından alınan bazı plaklar 1 ya da 2 euro'ya temin edilebilir. Benim de bu fiyatlarda aldığım plak olmuştur. Genellikle yaşlı insanlar haftasonu etkinliği olsun diye bit pazarında plaklarını bu fiyatlara satarlar. Yalnız her zaman bu fiyata denk gelinir mi bilinmez. Bit pazarıyla ilgili ikinci bilinmezlik plak kondisyonuyla alakalıdır. Bit pazarlarında çil plak bulma şansınız rakamsal değerle ifade etmek gerekirse %10'dur. genellikle 7 ya da 7.5 denilebilecek plaklar bulunmaktadır. Örneğin ben yılda bir kere kurulan bir bit pazarına gitmiştim. Bir kadın oldukça geniş bir plak arşivini 4-7 euro arası satışa çıkarmıştı. 20 tane plak ayırdım. kondisyonlarına baktıktan sonra sadece 2 tanesini aldım.

Temiz Plak Nerede Bulunur?

       Yurt dışında temiz plak bulmak için plak marketlerine uğramanız daha uygundur. Birçoğunuz Discogs dururken neden marketlere gideyim diyebilirsiniz. Her ne kadar kondisyon bildirimi konusunda yurt dışındaki insanlar çok hassas davransalar da çok düşük bir ihtimal de olsa yıpranmış bir plak gelmesi de olasıdır. Ayrıca 5-10 euro arasında kargo bedeli de ödemeniz gerekir. Marketlerde ise çok özenli olarak kategorilere ayrılmış bir çok farklı plağı aynı yerde bulabilir, kondisyonlarını kendiniz değerlendirebilir ve dükkan içerisindeki plakçalar da almak istediğiniz plakları deneyebilirsiniz. Bazı plak marketler sadece temiz plak satmakla bilinir.

Plak Marketlerde Fiyatlar Hangi Aralıktadır?

      Almanya özelinde 4 euro ile 20 euro arasında olduğunu söylemek mümkün. Fakat şöyle bir gerçek var ki eğer plak nadirse fiyatı bu aralığın çok üzerinde. Nadir sayılabiliecek plaklar 40-100 euro aralığında bulunabiliyor. Bu durumda her plak 5 euroya alınabilir tezi geçerliliğini yitiriyor. Örneğin 1965 basımı James Brown için 25 euro ödemiştim.

Pink Floyd Plakları 5 Euro mudur?

      En çok merak edilen konulardan birisi Pink Floyd plaklarının fiyatları sanırım. Hemen belirteyim ben 5 eurodan yukarıda bahsettiğim bit pazarı etkinliğinde iki tane Pink Floyd plağı aldım (Dark Side of the Moon ve Wish You were Here). Fakat örneğin Dark Side of the Moon'u oğlunun plaklarını satan yaşlı bir teyzeden aldım. Plak üzerinde derinmiş gibi görünen ve money şarkısına denk gelen bir çizik vardı. Bu çiziğin takılmaya neden olacağını düşündüğümüz için bu tip bir alışveriş gerçekleşti(daha sonra denedim. o çizik çıtırtıya bile sebep olmadı; tamamen şans :) ) Pink Floyd plakları kondisyonuna göre 10- 30 Euro arasındadır genelde.

Türk Satıcılar Fiyatları Şişiriyor mu?

      Discogstan fiyat araştırınca zaman zaman kandırıldığımızı düşünüyoruz. Aslında olayın şöyle bir denklemi var. Eğer kendiniz belli aralıklarla yurt dışına çıkıyorsanız kendiniz mütevazi bir bütçeyle plak alabilirsiniz. Fakat çıkmıyorsanız satıcıların da çıkarlarını gözetmek durumunda olduğu gerçeğini kabul etmek durumundasınız çünkü yurt dışından plak getirmek başlı başlına bir maliyet ve ciddi emek gerektirmekte. Toplu olarak getirildiğinde kargo bedeli ve gümrükleme bedeli ciddi bir kalem oluşturuluyor. Dolayısıyla burada bir emek söz konusu ve bunun da bir karşılığı olması gerekiyor. Netice de insan kendisi gidip plak toplasa bile yeme-içme, ulaşım ve konaklama için büyük paralar ödeniyor. Daha da önemlisi temiz plak bulmak için günler harcamanız gerekiyor. Zamandan pahalı hiçbir şey yoktur. Hepimiz emeğimizin karşılığını almak isteriz. Dolayısıyla Discogs fiyatlarına bakınca Türkiye için 30 euroyu bulan kargo bedellerini de göz önünde bulundurmakta ve satıcının bu plağı buraya ulaştırıncaya kadar yaptığı harcamaları, harcadığı zamanı, yani emeğini de göz önünde bulundurmak lazım. Bunlara ek olarak faturalı satış yapan satıcının ödediği vergi, varsa çalıştırdığı elemanın yevmiyesi ve dükkan kirası da hesaba katılmalı.

İnternette Kimlerden Plak Almalı?

      Plak Pazarı özelinde konuşmak gerekirse, yaklaşık 1 yıldır bu sayfayı takip ediyorum. İlk alışverişimi sanırım sayfaya üye olduktan 6 ay sonra gerçekleştirdim. İlk 6 sadece gözlem yaptım. Hangi plak ne kadara satılıyor, hangi satıcılar övgü alıyor hangileri yeriliyor takip ettim. Yaptığım bir çok alışverişten memnun kaldım, memnun kalmadıklarımdan bir daha alışveriş yapmadım, yapmayacağım. Naçizane önerim alış veriş yapmadan sayfayı bir süre takip etmenizdir. Sosyal medya kontrolü imkansız bir mecra. Elbette İnternette de 'cambaz' diye nitelendirilen satıcılar mevcut yalnız işini dürüst yapan insan daha çok. Bu platformda Instagram, gittigidiyor satışlarına göre daha uyguna plak sunuyor. Sanırım bu konuda hem fikiriz. Piyasanın (özellikle yerli plaklar) çok yüksek olduğu doğru. Bu durum gerek satıcı gerekse de alıların yüksek peyler vermeleriyle alakalı. Şu var ki Türkiye gibi plak marketlerin yaygın bir şekilde bulunmadığı ülkelerde arzı talep belirliyor ve bu satıcı-alıcı ilişkisine müdahale etmeye kimsenin hakkı bulunmuyor. Son olarak Türkçe plaklar Yurt dışında da yüksek bir fiyat aralığında alıcı buluyor.

Yazıya İlişkin Not: Bu yazıyı kendi düşüncelerim ve deneyimlerimden yola çıkarak yazdım. Farklı fikirler olması doğaldır. Fiyatlara ilişkin farklılıklar olabilir. Ben Almanya'da yaptığım gözlemlere dayanarak bu yazıyı yazdım ama örneğin İngiltere'de yaşayan bir arkadaşım, İngiltere'nin Almanya'ya oranla biraz daha uygun olduğunu söylemişti. Yazıyı baştan sona okuyan herkese saygılarımı sunarım.

Ömer Faruk NARLI